Informacje ogólne dla lekarzy


Cukrzyca typu 1 jest najczęstszą chorobą metaboliczną u dzieci. Pozostawia ślady z daleko idącymi konsekwencjami.

Naszym celem jest świat bez cukrzycy typu 1. Dlatego rozpoczynamy duże, międzynarodowe badanie, którego celem jest zmniejszenie ryzyka zachorowania na cukrzycę. Wykorzystaj szansę także dla swoich pacjentów.
  • Ryzyko populacyjne zachorowania na cukrzycę typu 1 wynosi około 0,4% (1/250 dzieci).
  • Około 1% populacji ma zwiększoną genetyczną predyspozycję do zachorowania na cukrzycę typu 1.
  • Objawy cukrzycy (poliuria, polidypsja, nykturia, ubytek masy ciała) pojawiają się gdy około 80% komórek beta jest nieaktywnych.
  • Badania na ludziach i zwierzętach potwierdzają, że insulina jest kluczowym, wczesnym antygenem, przeciwko któremu pojawiają się przeciwciała.


Celem badania POInT jest prewencja
pierwotna cukrzycy typu 1
za pomocą doustnej insuliny.

  • Do projektu włączane są dzieci z ponad 10% ryzykiem pojawienia się przeciwciał przeciw antygenom komórek beta do 6. roku życia (wczesna faza cukrzycy typu 1). Oznacza to, że we włączonej grupie 1/10 dzieci zachoruje na wczesną fazę cukrzycy przed ukończeniem 6. r.ż.
  • Zwiększenie tolerancji dziecka na antygeny komórek beta może zapobiec lub opóźnić aktywację procesu autoagresji a zatem zapobiec lub opóźnić wystąpienie pełnoobjawowej choroby.
  • Udział w badaniu zapewni szybkie rozpoznanie wczesnej fazy cukrzycy typu 1, wdrożenie odpowiedniego leczenia i uniknięcie cukrzycowej kwasicy ketonowej przy rozpoznaniu choroby co da szansę na lepsze efekty długoterminowego leczenia.


Ośrodki biorące udział w projekcie:

Badanie POInT
Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpitala Kliniczny im. Józefa Polikarpa Brudzińskiego Oddział Kliniczny Diabetologii Dziecięcej i Pediatrii
ul. Żwirki i Wigury 63A,
02-091 Warszawa

Prof. dr hab. n. med. Agnieszka Szypowska
telefon: +48 509 928 617
e-mail: aszypowska@swiatbezjedynki.pl


Badanie przesiewowe noworodków
Zakład Badań Przesiewowych i Diagnostyki Metabolicznej Instytutu Matki i Dziecka, ul. Kasprzaka 17A,
01-211 Warszawa

dr n. biol. Mariusz Ołtarzewski
telefon: +48 22 32 77 164
e-mail: moltarzewski@swiatbezjedynki.pl


Dowiedz się więcej...


Wzrost zapadalności na cukrzycę typu 1


W Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich, zapadalność na cukrzycę typu 1 (T1D) u dzieci wzrasta.
Nasze badanie obejmujące dzieci do 18. roku życia we wschodniej i centralnej Polsce wykazało wzrost częstości zachorowania na cukrzycę typu 1 z 12,84 / 100 000 w 2010 r. do 18,46 / 100 000 w 20141

Wydawałoby się, że wysoka częstość występowania cukrzycy sprawia, że objawy choroby są bardziej znane lekarzom. Niestety, nadal cukrzyca rozpoznawana jest późno. Wśród dzieci z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 1 u 28,6% stwierdziliśmy cukrzycową kwasicę ketonową2, w grupie najmłodszych dzieci odsetek ten sięga 50-70%.

Dotychczasowe próby prewencji cukrzycy typu 1 nie powiodły się, wszystkie dzieci, muszą być leczone insuliną przez całe życie.



Nieprawidłowa diagnoza opóźnia leczenie dziecka z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 1


Ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 w populacji europejskiej wynosi około 0,4% (1/250 osób), obecność krewnego pierwszego stopnia z cukrzycą typu 1 wiąże się z 5% (1/20 osób) ryzykiem.
Znanych jest ponad 50 regionów genomu, w których zmienność genetyczna jest związana z ryzykiem cukrzycy typu 1. Najważniejszym z nich jest region chromosomu 6 HLA DR-DQ.

Zwiększona predyspozycja genetyczna do zachorowania na cukrzycę typu 1 występuje u 1% populacji. Bardzo często na cukrzycę typu 1 chorują dzieci, w których rodzinach cukrzyca nie występuje, rodzice nie znają objawów choroby. Niestety, ciągle cukrzyca rozpoznawana jest u wielu dzieci zbyt późno. Jedną z przyczyn bywa nieprawidłowa diagnoza. Szczególnie trudno rozpoznać cukrzycę u małego dziecka, co powoduje rozwój cukrzycowej kwasicy ketonowej.



Prewencja pierwotna cukrzycy typu 1


Początkowa faza cukrzycy jest bezobjawowa, wykrywane są jedynie autoprzeciwciała (GADA, IA-2A, IAA, ICA i ZnT8A). Autoprzeciwciała wskazują, że rozpoczął się proces autoagresji, powolnego niszczenia komórek beta trzustki przez własny układ odpornościowy (I faza cukrzycy).
Badania niemieckie, fińskie oraz TEDDY wykazują wyraźny szczyt pojawiania się autoprzeciwciał (I faza cukrzycy) pomiędzy 9. miesiącem a 3. rokiem życia dziecka. Analiza 13.000 dzieci z predyspozycją genetyczną do cukrzycy typu 1 (badania BABYDIAB, DAISY, DIPP), które zachorowały na cukrzycę przed 20. r.ż. wykazała obecność autoprzeciwciał przed 5. r.ż. (średnio w wieku około 2 lat). Niemal wszystkie dzieci z kilkoma autoprzeciwciałami rozwijają pełnoobjawową cukrzycę.3

Na podstawie tych danych uważa się, że terapia immunologiczna w celu prewencji cukrzycy typu 1 musi być zastosowana we wczesnym okresie życia tak aby zapobiec rozwojowi autoprzeciwciał (I faza cukrzycy). Dotychczas stosowane interwencje immunologiczne w późniejszym okresie choroby nie zatrzymują procesu autoagresji i rozwoju cukrzycy.



Doustna insulina w prewencji pierwotnej cukrzycy typu 1


Istnieją liczne dowody na to, że insulina jest wczesnym, kluczowym autoantygenem. Zmiana alleli w genie insuliny jest związana z cukrzycą typu 1.
Polimorfizmy w genie INSULIN (INS) powodują ryzyko genetyczne dla cukrzycy typu 1 poprzez zmianę ekspresji insuliny w grasicy, wpływając w ten sposób na tolerancję immunologiczną na insulinę i jej prekursory. Autoimmunizacja insulinowa jest ściśle związana z haplotypem HLA DR4-DQ8 obecnym u większości dzieci, które rozwijają cukrzycę typu 14.

We wcześniejszym badaniu Pre-POINT znaleziono dawkę doustnej insuliny, która wywiera efekt immunomodulujący5. We wcześniejszych badaniach DPT-1, Pre-POINT, TrialNet TN07, Pre-POINT Early nie stwierdzono u dzieci działań niepożądanych (hipoglikemii, reakcji alergicznych) po podaniu doustnej insuliny.

GPPAD
(ang. Global Platform for the Prevention of Autoimmune Diabetes)
Globalna Platforma ds. Zapobiegania Cukrzycy Autoimmunizacyjnej
www.gppad.org.



Program wczesnego rozpoznawania podwyższonego ryzyka rozwoju cukrzycy typu 1


W ramach programu badań przesiewowych noworodków Instytut Matki i Dziecka w Warszawie wykonuje dodatkowe, bezpłatne badanie, które ma na celu wczesne wykrycie u dzieci podwyższonego genetycznego ryzyka cukrzycy typu 1.
Zwiększone ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 definiowane jest jako 10% (1/10 osób) ryzyko pojawienia się przeciwciał przeciw antygenom komórek beta do 6. roku życia dziecka (I faza cukrzycy). Dzieci, u których potwierdzimy zwiększone ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 zostaną zaproszone do wzięcia udziału w dalszej części projektu – w programie zapobiegania niszczenia komórek beta poprzez stymulację układu odpornościowego doustną insuliną.



Badanie POInT ang. Primary Oral Insulin Trial


Międzynarodowe, wieloośrodkowe badanie z randomizacją, podwójnie ślepą próbą, w którym jest podawana insulina vs. placebo.
Do badania będą kwalifikowane dzieci w wieku 4-7 miesięcy z wykrytą predyspozycją do zachorowania na cukrzycę typu 1.

Celem badania jest prewencja pierwotna cukrzycy typu 1 za pomocą doustnej insuliny. Zwiększenie tolerancji dziecka na na insulinę może zapobiec lub opóźnić pojawienie się I fazy cukrzycy a tym samym zapobiec lub opóźnić rozwój pełnoobjawowej choroby. Sproszkowana insulina będzie podawana codziennie doustnie razem z posiłkiem przez 3 lata. Początkowo co 2 miesiące, następnie co 6 miesięcy będą oceniane przeciwciała przeciw antygenom komórek beta. Regularne badania zapewnią wykrycie cukrzycy typu 1 we wczesnym, bezobjawowym stadium i zapewnienie właściwego leczenia. Badanie będzie prowadzone przez 7 lat.

Insulina i wszelkie badania przeprowadzane w ramach badania POInT są bezpłatne.



Pliki do pobrania:


1. Szalecki M, Wysocka-Mincewicz M, Ramotowska A, Mazur A i wsp. Epidemiology of type 1 diabetes in Polish children: A multicentre cohort study. Diabetes Metab Res Rev. 2018 Feb;34(2).
2. Szypowska A, Dżygało K, Wysocka-Mincewicz M, Mazur A i wsp. High incidence of diabetic ketoacidosis at diagnosis of type 1 diabetes among Polish children aged 10-12 and under 5 years of age: A multicenter study. Pediatr Diabetes. 2017 Dec;18(8):722-728.
3. Ziegler AG, Bonifacio E; BABYDIAB-BABYDIET Study Group (2012) Age- related islet autoant ibody incidence in offspring of pat ients with type 1 diabetes. Diabetologia 55(7) : 1937-43
Kimpimaki T, Kulmala P, Savola K, Kupila A, Korhonen S, Simell T, I lonen J, Simell O, Knip M (2002) Natural history of beta-cell autoimmunity in young children with increased genet ic suscept ibility to type 1 diabetes recruited from the general population. J Clin Endocrinol Metab 87: 4572-4579
Krischer JP, Lynch KF, Schatz DA, I lonen J, Lernmark Ĺ, Hagopian WA, Rewers MJ, She JX, Simell OG, Toppari J, Ziegler AG, Akolkar B, Bonifacio E; TEDDY Study Group (2015) . The 6 year incidence of diabetes-associated autoant ibodies in genet ically at - risk children: the TEDDY study. Diabetologia. 58(5) : 980-7.
Ziegler et al: Seroconversion to Mult iple I slet Autoant ibodies and Risk of Progression to Diabetes in Children. JAMA. Vol 309, No. 23, 2013
Krischer JP, Lynch KF, Schatz DA, I lonen J, Lernmark Ĺ, Hagopian WA, Rewers MJ, She JX, Simell OG, Toppari J, Ziegler AG, Akolkar B, Bonifacio E; TEDDY Study Group: The 6 year incidence of diabetes-associated autoant ibodies in genet ically at - risk children: the TEDDY study. Diabetologia. 58(5) : 980-7. 2015
4. I lonen, J., Hammais, A., Laine, A.P., Lempainen, J., Vaarala, O., Veijola, R., et al.: Patterns of b- cell autoantibody appearance and genet ic associat ions during the first years of life. Diabetes 62: 3636-3640, 2013
Nakayama M, Abiru N, Moriyama H, Babaya N, Liu E, Miao D, Yu L, Wegmann DR, Hut ton JC, Elliot t JF, Eisenbarth GS: Prime role for an insulin epitope in the development of type 1 diabetes in NOD mice. Nature 435: 220-223, 2005
Barratt B.J., Payne, F., Lowe, C.E., Hermann, R., Healy, B.C., Harold, D., et al.: Remapping the insulin gene/ IDDM2 locus in type 1 diabetes. Diabetes 53: 1884-1889, 2004
Walter M, Albert E, Conrad M, Keller E, Hummel M, Ferber K, Bar rat t BJ, Todd JA, Ziegler AG, Bonifacio E: IDDM2/ insulin VNTR modifies risk confer red by IDDM1/HLA for development of Type 1 diabetes and associated autoimmunity. Diabetologia 46: 712-720, 2003
Vafiadis, P., Bennet t , S.T., Todd, J.A., Nadeau, J., Grabs, R., Goodyer, C.G., et al.: Insulin expression in human thymus is modulated by INS VNTR alleles at the IDDM2 locus. Nature Genetics 15: 289-292, 1997
5. Ziegler AG, Danne T, Dunger DB, Berner R, Puff R, Kiess W, Agiost rat idou G, Todd JA, Bonifacio E: Primary prevent ion of beta-cell autoimmunity and type 1 diabetes - The Global Plat form for the Prevent ion of Autoimmune Diabetes (GPPAD) perspect ives. Mol Metab 5(4) : 255-62. 2016







Patroni